Monda is een mooi dorpje in de binnenlanden van de provincie Malaga
Gelegen in het Natuurpark Sierra de las Nieves zegt eigenlijk al genoeg dat het mooi gelegen moet zijn ;-)
De oorsprong van dit kleine Spaanse dorpje is niet exact bekend maar zeker is dat ook hier al in de prehistorie de mens rond liep. Diverse vondsten uit die tijd bevestigen dit. Er liep hier een route vanaf de kust naar de in de binnenlanden gelegen nederzettingen. Die route werd later trouwens verhard door de Romeinen die hier een stenen weg maakten. Een stuk van die weg ligt er nog steeds en is ook te bewandelen. In de Romeinse tijd liep deze richting Coin naar "Valle del Guadalhorce" via Cartama. Overigens denken sommige dat hier de laatste veldslag plaatsvond tussen de legers van Julius Ceasar en de zonen van de rivaal Gnaeus Pompeius Magnus. Julius won overigens. De slag werd de slag om Munda genoemd vandaar de gedachte dus. Dat Ceasar won is zeker , of echter die slag ook echt hier heeft plaats gevonden zijn de geleerden het nog niet allemaal over eens... Dit omdat Ceasar in de ochtend voor de slag de vijand achtervolgde vanuit Espejo naar ergens in Sevilla / Cordoba provincie. Romeinse legers legden maximaal 50 kilometer per dag af dus Monda is het dus bijna zeker niet geweest. Men houd meer voor mogelijk dat het in de buurt van Osuna is geweest.
De naam van het dorp is overigens afkomstig van de Romaanse woord Mondare wat zoiets betekend als vallei tussen de bergen.
In de 8e eeuw veroverden de Moren het gebied en bouwden ze het kasteel van Monda, dat diende als verdedigingsfort en handelspost voor de regio. Het kasteel was van strategisch belang vanwege de ligging op een heuvel, waardoor ze een goed zicht hadden op de omliggende gebieden en de toegangswegen naar de kust en de bergen konden controleren. Al snel werd het kasteel vernietigd in de strijd van Omar ben Hafsun tegen Abderramán III. Tijdens de Moorse overheersing ontwikkelde Monda zich tot een belangrijk agrarisch centrum, met de productie van olijven, amandelen, vijgen en citrusvruchten. Het dorp had ook een bloeiende textielindustrie en werd bekend om zijn tapijten, die tot ver buiten de regio werden verhandeld.
Het kasteel werd pas in de XII weer opgebouwd. In 1485 viel het dorp in handen van de Christelijke koningen en het kasteel werd weer vernield. Dit bleef ook zo tot het in de jaren 70 van de vorige eeuw werd opgebouwd vanaf bijna 0 tot de huidige vorm waar nu een hotel in is gevestigd.
Monda werd vervolgens een deel van de provincie Malaga en de economie van het dorp begon te veranderen. De Moorse bewoners werden verjaagd en "vervangen" door 80 families uit het Noorden van Spanje. De textielindustrie kwam geleidelijk tot stilstand en de agrarische sector ging over op de productie van wijn en olijfolie, die nog steeds belangrijke exportproducten zijn voor de regio.
Gedurende de volgende eeuwen was Monda een relatief rustig en afgelegen dorp. In de 20e eeuw nam de bevolking van het dorp echter toe als gevolg van de groei van de toeristische sector in de regio. Het dorp werd ontdekt door kunstenaars en hippies die op zoek waren naar rust en inspiratie, en sindsdien heeft Monda een reputatie opgebouwd als een artistieke en culturele bestemming.
Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) was Monda een van de weinige dorpen in de regio die werd gedomineerd door de linkse republikeinse krachten. Na de overwinning van Franco en de daaropvolgende repressie van politieke tegenstanders, vluchtten veel inwoners van het dorp naar het buitenland.
Vandaag de dag is Monda een klein maar levendig dorp met ongeveer 2.000 inwoners. Het dorp is een populaire toeristische bestemming vanwege de vele historie en rust en groene omgeving
